Bánh cáy – Đặc sản quê lúa Thái Bình
Bánh cáy là đặc sản của làng Nguyễn xã Nguyên Xá huyện Đông Hưng tỉnh Thái Bình. Đây vốn là thức bánh dân dã với hương vị rất đặc trưng được làm từ đôi bàn tay khéo léo của người dân làng Nguyễn, xưa kia còn được dùng như một sản vật để tiến vua. Trên ban thờ ngày xuân, những hộp bánh cáy được xếp bên những bánh chưng, bánh dày, mâm ngũ quả…
Nhiều người vẫn nhầm tưởng rằng bánh cáy được làm từ con cáy. Tuy nhiên, trên thực tế, bánh cáy là một loại bánh được làm từ gạo nếp, vừng, lạc kết hợp thêm các loại lá, quả để tạo ra các màu trắng, xanh, vàng cho miếng bánh. Có thể nói, đây là loại bánh rất đặc trưng mà ngoài Thái Bình ra không nơi nào có được.
Bánh cáy có nhiều màu sắc. Để làm một chiếc bánh cáy đòi hỏi nhiều công đoạn cũng như sự công phu của người làm. Người ta chọn loại nếp ngon (nếp cái hoa vàng) chia làm ba phần, một phần làm bỏng, hai phần đồ xôi. Gạo nấu xôi được chia một phần đồ với nước quả gấc tạo nên màu hồng thắm; phần còn lại đồ xôi với nước quả dành dành tạo nên màu vàng tươi. Sau khi đồ xôi đem giã thành bột dẻo như bột bánh dày, cho ra khay đợi đến khi bột khô thái thành lát mỏng dài như mứt rồi sấy khô.
Các nguyên liệu phụ như lạc, vừng được rang chín ròn, xát bỏ vỏ. Gạo nếp hoa vàng được rang cho nở tung, sạch trấu và dậy mùi thơm. Mỡ lợn khẩu muối đường hơn nửa tháng, đem ra thái nhỏ như hạt lựu, xào ngọt lấy độ trong, giòn. Cà rốt xào nước đường, nước gừng, vỏ quýt tươi được cũng cần được chuẩn bị một cách đầy đủ.
Cả nồi mạch nha được nhào trộn với những nguyên vật liệu đã chuẩn bị sẵn, đun vừa lửa đến độ dẻo cần thiết, bánh mềm, đem lèn chặt trong những chiếc khuôn bằng gỗ hình chữ nhật được lót thêm vừng, lạc. Khi bánh nguội, dóc khuôn lấy ra cắt thành những thanh nhỏ, đóng hộp. Nếu làm đúng kỹ thuật thì bánh cáy Thái Bình không cần phơi nắng, không sấy qua lửa sẽ để được rất lâu.
Bánh cáy vừa dẻo lại vừa giòn, có vị ngọt vừa, hơi bùi, lại có chút béo hòa với chút vị cay nóng của gừng khiến người ăn ấm lòng và khoan khoái. Thêm một tách trà nóng vào những ngày mưa thì còn gì tuyệt vời hơn!